Willy Richard Pot wordt op 28 december 1922 in Zuidlaren geboren in een geslacht van leraren. Al vier generaties Pot achter elkaar dienden het onderwijs. Als Willy geboren wordt, is zijn vader leraar in Zuidlaren. Via Nigtevecht belandt de familie Pot in 1930 in Eindhoven waar vader les gaat geven aan de lagere school van Philips. Van Willy Pot wordt min of meer vanzelfsprekend aangenomen dat hij ook leraar zal worden. Maar de HBS waar Willy na de lagere school naar toegaat is geen succes omdat hij meer praktisch dan theoretisch is ingesteld. Na twee jaar HBS gaat hij in 1937 naar de Ambachtsschool in Eindhoven. Op 31 maart 1939 slaagt hij hier met goede cijfers (7, 9, 9 en 8) voor reclameschilderen. Inmiddels was Willy in februari 1939 bij PALSTUDIO aan de Hoogstraat als tekenaar in dienst getreden. Dit bedrijf dat eigendom was van de Hongaar George Pal, was gespecialiseerd in het maken van poppenfilms. Voor Philips heeft Pál in de jaren dertig diverse reclamefilms gemaakt (zie de biografie van George Pal).

In september 1939 gaat Willy Pot studeren aan de Academie voor Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen te Rotterdam. Hier zal hij vier jaar lang de dagopleiding Kunstnijverheidsonderwijs volgen. Het bombardement op Rotterdam op 10 mei 1940 komt hij zonder kleerscheuren door. In het cursusjaar 1940-1941 volgt hij naast de dagopleiding ook nog een avondopleiding tekenen en schilderen. In juli 1941 haalt hij hiervoor de LO-akte Handtekenen. De dagopleiding wordt in juli 1943 succesvol afgerond met een getuigschrift voor Publiciteit. Voordat Willy in juli zijn getuigschrift zou ontvangen, was hij begin 1943 al als decorschilder gaan werken bij de firma Bavaria-Filmkunst G.M.B.H., Abteilung Zeichenfilm te Den Haag. Deze firma stond onder leiding van de Duitser Hans Held die in het Duitse verzet zat. Gedurende de gehele oorlog is er geen enkele film gereed gekomen. Willy maakte zich nog verdienstelijk door voor het verzet stempels en clichés te maken. Het Reichsministerium ftir Volksaufklärung und Propaganda waarvoor Bavaria-Filmkunst werkte, heeft dus maar weinig plezier aan deze firma en haar medewerkers beleefd.

Na de oorlog keert Willy terug naar Eindhoven en gaat hij weer bij zijn ouders in de Anna Paulownastraat wonen. Van hieruit start hij zijn bedrijf “WILLY POT studio voor Reclame, Illustratie, Mode, Wanddecoratie, Teekenfilm”. In april 1947 trouwt hij met Constance Hendrik Paardekoper.  En als zijn ouders in 1948 gaan verhuizen omdat zijn vader benoemd is tot hoofd van de school te Wetsinge-Sauwerd in de gemeente Adorp, krijgt Willy meer ruimte voor zijn studio. Wat zijn eerste opdrachten waren en van wie die kwamen is niet meer te achterhalen. Waarschijnlijk kreeg hij in het begin veel kortlopend werk zoals diverse karikatuurtekeningen, illustraties voor boeken (o.a. Poems and ballads by Charles Swinburg), ex-librissen en kalenders die in of vlak na de oorlog gemaakt zijn. Voor het muziekblad Tuney Tunes ontwerpt hij het logo; tot ver in de jaren vijftig zou zijn ontwerp dit blad voor jeugdige muziekliefhebbers blijven sieren.

Al vanaf 1946 worden er door Willy Pots Studio regelmatig opdrachten voor Philips uitgevoerd. Het blad PhiliShave Tips van eind 1947 is voor een belangrijk deel door Willy Pot geïllustreerd. Ook in interne Philipsbladen zoals Publicity Waves en Announcer  wordt af en toe een tekening van hem opgenomen. Als Philips in 1951 een verkeersactie van de gemeente Eindhoven ondersteunt, krijgt Pot via de General Advertising Division de artistieke vormgeving van de actie in handen. Pot staat dus in het begin van de jaren vijftig al zeer gunstig bij Philips bekend. De zaken gaan zo goed dat hij in 1954 reeds twee medewerkers in dienst heeft.

Philips zou jarenlang, tot in de jaren zeventig, een belangrijke klant van Willy Pot zijn. Hij maakt reclame voor diverse (hoofd)industriegroepen, zoals Licht, R.G.T. (Radio, Grammofoon, Televisie), Huishoudelijke Apparaten, Scheerapparaten, Hoorapparaten en Bouwdozen. In het begin van zijn carrière zijn het waarschijnlijk de vlotte, moderne tekeningen in de vorm van cartoons die de Philips reclamechefs aanspreken. Later is men vooral enthousiast over de manier waarop hij jonge, slanke blondines in zijn reclameontwerpen afbeeldt. Maar ook mannen weet Willy Pot treffend weer te geven. Voor de groep Bouwdozen bijvoorbeeld, tekent hij vastberaden mannen die onder de meest moeilijke omstandigheden de wereld met hun elektronica onder controle houden. Jeff Haneveer was jarenlang reclamechef bij Philips Direct Export en heeft Willy Pot goed gekend. Haneveer heeft Pot vooral in de vijftiger jaren tientallen opdrachten voor het maken van affiches en reclamefolders gegeven. Vaak werden de Philips-producten afgebeeld in combinatie met figuren in Nederlandse klederdrachten. Dit deed het in die jaren goed in de landen waar de afdeling Direct Export haar producten verkocht (dit waren landen waar Philips geen vestiging had). Haneveer vond Pot een zeer goede tekenaar en hij herinnert zich Pot vooral van zijn glamour girls.

Niet alleen voor reclamedoeleinden wordt Pot ingeschakeld. We noemden al de verkeersactie in 1951 die door Philips gesteund werd. Hij ontwikkelt ook een actie om de veiligheid op de werkvloer bij Philips te verhogen. Ook doet men steeds vaker een beroep op zijn creativiteit als er weer eens een directeur of ander belangrijk persoon zijn jubileum viert of met pensioen gaat. Bijvoorbeeld als ir. F.J. Philips in maart 1972 gepensioneerd wordt, krijgt hij van de Philips-gepensioneerden een beeldengroep bestaande uit twee levensgrote herten aangeboden. Ondanks de publiciteit die Pot natuurlijk kreeg door deze gebeurtenissen, waren zijn reclameactiviteiten voor de multinational al een tijdje aan het afnemen. Sprak zijn werk niet meer zo aan en kwamen er jongere reclametekenaars die de voorkeur kregen? Volgens Haneveer kwam de verminderde belangstelling voor Pot vooral doordat in de loop van de zestiger jaren toen Philips groter werd en het reclamebudget steeg, men bijna verplicht was om grotere, internationaal opererende reclamebureaus in te schakelen. Men kon het als Philips (en dus ook als Philips-medewerker) niet meer maken om met zo'n klein bureautje vlak naast de deur te werken; deed men dit toch, dan werd men al gauw van provincialisme beschuldigd.

Daarnaast is het duidelijk dat er na al die jaren tussen Pot en enkele Philips reclamechefs irritatie over en weer was ontstaan. Pot had op het laatst weinig respect meer voor de mensen bij Philips. Hij vond dat ze rare ideeën hadden en dat ze bijzonder eigenwijs waren. "Ik kan er wel van kotsen", zei hij ooit tegen zijn zoon. Maar Pot probeerde het niet te laten blijken en boog altijd voor zijn opdrachtgever en zei "Ja, mijnheer".
Naast Philips waren er nog vele andere bedrijven en organisaties waarvoor Willy Pot gewerkt heeft. De Veilig Verkeersactie die Pot in 1951 in Eindhoven op touw had gezet zou hem jarenlang werk bezorgen van de Verkeerspolitie Eindhoven. Het succes van deze campagnes werd in 1954 opgetild naar landelijk niveau. Affiches, borden, tekeningen, strips, maquettes en verjaardagskalenders moesten er vervaardigd worden in opdracht van het Verbond voor Veilig Verkeer. Verder is het zeker dat Willy Pot heeft gewerkt voor o.a. AGIO, Hofnar, metaalwarenfabriek Caja, Centraal Antennesysteem Best en het Wit-Gele Kruis. Maar dit overzicht is ongetwijfeld bij lange na niet compleet. Een zeer grote opdracht die niet onvermeld mag blijven, was het ontwerpen van sigarenbandjes voor de firma Washington B.V. waaraan hij omstreeks 1969-1970 anderhalf jaar gewerkt heeft. Op een velletje doorkijkpapier moesten zwartwit-fotootjes van 5x5 cm worden ingekleurd. Dit was een vreselijk priegelwerk en leidde bij Willy Pot tot gezondheidsproblemen.

In de jaren zestig krijgt Willy Pot zijn eerste grote opdracht voor het maken van een beeldhouwwerk. Dit werk zou hem landelijk veel publiciteit opleveren. In Zuidlaren, de geboorteplaats van Willy Pot, komt de Vereniging voor Vreemdelingenverkeer op het idee een standbeeld voor Berend Botje te laten maken. In Zuidlaren beseft men dat men met de populariteit van Berend Botje iets moois kan doen. Iedereen in Nederland kent immers Berend Botje, het Drentse boertje dat al zolang bezongen wordt in het gelijknamige Drentse knieliedje. Hoe Willy Pot de opdracht heeft gekregen, is niet meer bekend, maar zijn afkomst zal daar niet vreemd aan zijn geweest. Het schetsontwerp voor het standbeeld is in 1963 gereed. De geplande onthulling van het standbeeld in juli 1964 gaat echter niet door. Pas 3 jaar later, op 1 juli 1967, wordt het beeld op een van de fraaie Zuidlaarder brinken onthuld. Het beeld stelt Berend Botje in zijn zinkend schuitje voor. Het beeld is 1.20 m hoog, het is geboetseerd in chamotteklei en daarna gebakken. Het beeld staat in een bassin dat op zijn beurt op een sokkel staat. Sokkel, bassin en beeld samen zijn 2.65 m hoog.

Na een mislukt eerste huwelijk trouwt Willy Pot op 26 oktober 1956 voor de tweede keer. Uit het huwelijk worden twee zonen geboren, Willy (14 januari 1958) en Emile (27 maart 1959). Door de gezinsuitbreiding en omdat de zaken zo goed gingen werd het huis in de Anna Paulownastraat langzamerhand te klein. Willy Pot gaat daarom plannen maken voor een nieuw huis. Aan de Larikslaan in Son koopt hij vlak bij de bossen een stuk grond waarop hij zijn huis naar eigen ontwerp laat bouwen. Hij noemt het De Blauwe Vogels. Aan de buitenkant brengt hij als kunstwerk vier vogels van staal aan. De vogels die in verschillende maten gemaakt zijn, symboliseren het gezin Pot: vader, moeder en de twee kinderen. Met de vogels wilde Willy zijn verbondenheid met de natuur en in het bijzonder met vogels tot uitdrukking brengen. Op 3 december 1959 wordt het nieuwe huis met studio (Willy Pot studio voor reclame en illustratie) betrokken.

Als in de loop van de jaren zestig het werk voor Philips minder wordt, krijgt Willy Pot het idee om beelden te gaan maken voor in de tuin of in huis. Het materiaal waaruit de beelden gemaakt worden, bestaat uit een chemo-keramische verbinding op basis van kwarts. Het materiaal is sterk, hardt heel snel uit, en is zuur- en wasmiddelbestendig. De beelden worden zo gemaakt dat ze in allerlei combinaties te variëren zijn. De beelden worden op de markt gebracht door Willy Pots bedrijfje "POTSON Sierkunstateliers". Weer later besluit Willy Pot om samen met Harrie Klootwijk als commerciële man tuintafels onder de naam "PK-tafels" (Pot/Klootwijk) te gaan vervaardigen en aan de man te brengen. De tafels zijn van hetzelfde materiaal als de beelden en worden achter in de tuin van het huis aan de Larikslaan geproduceerd. Een belangrijke afnemer is Eltink uit Wychen bij Nijmegen. Als de twee partners echter na enige jaren onenigheid krijgen, gaat Klootwijk op eigen houtje verder. Diverse processen zijn er nog nodig om deze onverkwikkelijke zaak te beslechten.

Niet alleen zakelijk gaat het Willy Pot nu slechter, ook zijn tweede huwelijk dreigt te mislukken. De privé- en zakelijke problemen stapelen zich op en doen Willy steeds meer naar de fles en de medicijnen grijpen. Uiteindelijk is de situatie thuis niet meer te handhaven en volgt er in 1973 een scheiding. Hij besluit in 1975 om in Benidorm in Spanje te gaan wonen. Af en toe doet hij nog iets aan reclametekenen (o.a. het ontwerp van het logo voor een pretpark in Benidorm). En met het schilderen van portretten van in Spanje overwinterende, welgestelde dames kan hij ook nog wat geld verdienen. In 1981 heeft hij genoeg van Spanje, vooral het klimaat gaat hem tegenstaan. Hij neemt zijn intrek in een flat in Eindhoven waar hij nog tien jaar een meer en meer vereenzaamd leven leidt. Voornamelijk zijn hond schenkt hem nog wat vreugde. Hij begint te rijmen en te dichten, en overpeinst zijn leven en het leven in zijn algemeenheid. Hij maakt nog een schilderij: een zelfportret vol met symbolische afbeeldingen uit zijn leven. Op 19 juni 1991 sterft Willy Pot door een ziekte aan de lever. Oorzaak: een combinatie van alcohol en medicijnen.

Opvallend bij Willy Pot was zijn grote veelzijdigheid als ontwerper. Door zijn brede en gevarieerde opleiding was hij vertrouwd met grafische technieken (etsen, litho), tekenen, schilderen, glas-in-loodontwerpen, pottenbakken, boetseren en beeldhouwen. Het grootste deel van zijn werkzame leven was hij echter vooral actief in het publiciteitsvak. Dat betekende het ontwerpen van affiches, brochures, advertenties, verpakkingsmateriaal en verder alles wat met    industriële vormgeving te maken heeft. Maar omdat hij ook al die andere technieken beheerste, heeft hij nooit een opdracht moeten weigeren omdat die niet op "zijn terrein" lag. Ondanks al het publiciteitswerk is Willy Pot door de jaren heen steeds portretten blijven schilderen. Maar een echt vrij kunstenaar is hij ook in dit werk niet geweest, de wens van de opdrachtgever bleef bij hem altijd centraal staan.

Als kunstenaar wilde Willy Pot de werkelijkheid zo getrouw mogelijk weergeven. Daarom werkte hij altijd naar een voorbeeld. Voor dit doel had hij een groot archief aangelegd met allerlei afbeeldingen van mensen, dieren en dingen. Veel afbeeldingen werden door hemzelf op foto vastgelegd. Zo waren de herten die hij in 1972 voor Frits Philips maakte, exacte kopieën van een foto uit zijn archief. Willy Pot signeerde altijd al zijn schilder- en tekenwerk. Meestal deed hij dit in de rechter benedenhoek, maar soms ook ergens een beetje verborgen in de afbeelding.

Signatuur:



Bronnen:

• F. Wilbrink, EINDHOVENSE BIOGRAFIEËN VIII. WILLY POT, EEN ALL-ROUND RECLAMEONTWERPER in ’t Gruun Buukse van de Heemkundige Studiekring “Kempenland” Eindhoven en omgeving, 25e jaargang nr. 1, Voorjaar 1996.
• Mededelingen Willy Pot jr., Helmond 31-5-1994.
• Archief Willy Pot in beheer bij Willy Pot jr.
• L.J. Pot: Duizendpoot op de eenmansschool in Nieuwsblad van het Noorden, 25-5-1972.
• Mededelingen Gerrit Stapel, Eindhoven 24-9-1994.
• Willy Pot maakte verkeersaffiches in Philips Koerier, 20-3-1954.
• Philishave Tips Verkoopbulletin voor Philips droogscheerapparaten, uitgave N.V. Philips Verkoopmaatschappij voor Nederland, Eindhoven 1947 (Collectie F. Wilbrink).
• Publicity Waves, no. 4, 1948 (Collectie F. Wilbrink).
• Announcer, nr. 5, mei 1950 (Collectie F. Wilbrink).
• Nieuwe verkeersactie met steun van ons bedrijf in Philips Koerier, 1-9-1951
• Afscheidsgeschenk voor ir. Philips aangeboden in Philips Koerier 23-3-1972.
• Mededelingen J.S. Haneveer, Eindhoven 27 september 1995.
• Herschepper van Berend Botje in Eindhovens Dagblad, 7-3-1967.
• Verhuisbericht Willy Pot 3-1'2-1959 (Collectie F. Wilbrink).

Voor meer werk van Willy Pot klik hier.