Op 24 januari 1901 wordt Adolphe Jean-Marie Mouron - die later bekend zal worden onder het pseudoniem A.M. Cassandre - in Charkov in de Oekraine uit Franse ouders geboren. Hij is de jongste uit een gezin van vijf kinderen. Zijn vader importeert wijn uit Frankrijk en verdient daar een goed belegde boterham mee. Voor zijn opvoeding gaat Adolphe in Parijs naar school, maar zijn vakanties brengt hij in Charkov door. Door de Eerste Wereldoorlog komt er een einde aan dit leventje en mede door de Oktoberrevolutie is de familie Mouron genoodzaakt Charkov te verlaten. Na de wapenstilstand slaagt Adolphe met goede cijfers aan het lyceum Condorcet in Parijs.

Adolphe besluit zijn leven aan de schilderkunst te gaan wijden. Hij studeert o.a. bij Lucien Simon, in diverse ateliers in Montparnasse, aan de academie Julian en aan de beroemde schildersopleiding La Grande Chaumière. Al in 1919 tijdens zijn studie aan de academie Julian doet hij mee aan een affichewedstrijd uitgeschreven door bandenfabrikant Michelin en wint de derde prijs. Om financieel onafhankelijk van zijn ouders te kunnen zijn, gaat hij affiches ontwerpen onder het pseudoniem Cassandre. Zijn uiteindelijke doel is om later weer te kunnen schilderen onder zijn eigen naam. Na vele mislukte pogingen wordt in 1922 zijn eerste affiche (voor de deegfabriek Garres) uitgebracht. Cassandre's grote doorbraak komt in 1923 met zijn affiche voor Au Bûcheron (meubelwarenhuis).

In 1927 komen twee indrukwekkende spoorwegaffiches van Cassandre tot stand, namelijk Nord Express en Etoile du Nord. Deze spoorwegaffiches en zijn latere scheepvaartaffiches zoals Statendam (1928), L'Atlantique (1931) en Normandie (1935) zijn de affiches waarmee Cassandre wereldberoemd wordt. In de loop van 1927 bezoekt J.Th. Piek, hoofd van het reclamebureau Nijgh & Van Ditmar te Rotterdam, Cassandre en stelt hem een langdurige zakelijke relatie voor. Deze relatie komt er en zal leiden tot een tiental affiches voor Nederlandse bedrijven in de periode 1927-1931. Hun betrekkingen worden echter zo hartelijk dat ze in de privésfeer worden voortgezet. Piek is vaak bij Cassandre in Versaille op bezoek en Cassandre en zijn vrouw zijn vaak te gast bij Piek in Wassenaar.

In januari 1936 organiseert het Museum of Modern Art in New York de eerste tentoonstelling van affiches van Cassandre in Amerika. In de herfst van hetzelfde jaar vertrekt Cassandre voor enkele maanden naar Amerika, maar zijn werk is maar gedeeltelijk een succes. Zijn ontwerpen voor de voorpagina's van de bladen Harper's Bazaar en Fortune worden bewonderd, maar zijn affiches verkopen slecht. Cassandre brengt nog een winter (1937-1938) in Amerika door. Het succes blijft echter uit en hij gaat nu ook weer schilderen. In de jaren tot aan de Tweede Wereldoorlog kent Cassandre vele privéproblemen die er o.a. toe leiden dat hij zijn vrouw, Madeleine Cauvet met wie hij in 1924 getrouwd was, verlaat. In de oorlog ligt het werk van Cassandre als afficheontwerper geheel stil.

Na de oorlog ontwerpt Cassandre nog wel enkele affiches, maar hij haalt nooit meer het niveau van zijn affiches uit de twintiger en dertiger jaren. De schilderkunst is nu weer Cassandre's grote passie. Daarnaast doet hij veel aan het ontwerpen van kostuums en decors voor toneel en houdt hij zich bezig met het ontwerpen van nieuwe lettertypes. In zijn privéleven is Cassandre niet gelukkig. Hij is ontevreden, vindt zijn leven tragisch, vol zorgen en twijfels. Op 17 juni 1967 probeert hij voor de eerste keer een einde aan zijn leven te maken. Een jaar later lukt het hem de grote grens te overschrijden.

Relatie met Philips
Voor Philips ontwerpt Cassandre in 1931 een affiche voor Miniwatt-radiobuizen. In tegenstelling tot de meeste andere affiches van Cassandre voor Nederlandse bedrijven die door Nijgh & Van Ditmar worden uitgegeven, wordt de Miniwatt-affiche uitgegeven bij Alliance Graphique te Parijs. Dit ontwerpbureau voor reclamedrukwerk was in 1930 opgericht door Maurice Moyrand, als zakelijk leider, en de afficheontwerpers Cassandre en Charles Loupot. Waarschijnlijk is er dus een rechtstreeks contact geweest tussen Philips en Cassandre over de affiche. Het enige wat ons bekend is over dit contact, staat in het kerstnummer van Publicity Waves van 1931. Cassandre had blijkbaar bedongen dat als er bij vermenigvuldiging van de afbeelding ook maar iets in het ontwerp veranderd zou worden, dat zijn naam dan verwijderd moest worden. Vanuit de Philips-organisatie was er belangstelling om de afbeelding op dia beschikbaar te krijgen. Of dit ooit uitgevoerd is, is ons niet bekend. Wel komt de afbeelding voor op de verpakkingsdoosjes van de betreffende radiobuizen. In 1951 ontwerpt Cassandre nogmaals een affiche voor Philips, dit keer voor het nieuwe produkt televisie.

Signatuur:

Bronnen:

• Henri Mouron, Cassandre Plakatmaler Typograph Bühnenbildner, München 1985.
• Publicity Waves, XMAS 1931, p. 23

Voor meer werk van A.M. Cassandre klik hier.