Biografie Bielkine, Wladimir
Wladimir Bielkine is waarschijnlijk wel de meest kleurrijke figuur van alle ontwerpers die voor de oorlog bij Philips gewerkt hebben. Bielkine wordt volgens de Russische tijdrekening op 8 oktober 1895 (= 21 oktober 1895 volgens onze Gregoriaanse tijdrekening) in Moskou geboren. Helemaal zeker is dit echter niet, want in het tsaristische Rusland van die tijd bestond nog geen Burgelijke Stand. In 1918, een jaar na de Oktoberrevolutie, vlucht Bielkine met zijn ouders naar de Kaukasus en vandaar met een Grieks schip naar Bulgarije. Wladimir trekt er al gauw alleen op uit en op zijn zwerftochten doet hij Wenen, Praag, Berlijn, Amsterdam, Londen, Parijs en Monte Carlo aan. In november 1924 vestigt Bielkine zich in Haarlem en is daar werkzaam als illustrator en reclameontwerper. Onder andere voor het Haarlems Dagblad tekent hij karikaturen van politieke kopstukken . Als politiek tekenaar is hij van 1926 tot begin 1927 ook actief voor De Notenkraker, een politiek-satirisch weekblad.
Op 15 maart 1927 treedt Bielkine op de Reclameafdeling bij Philips in Eindhoven in dienst. In de drie jaar dat Bielkine bij Philips in dienst is, ontwerpt hij honderden advertenties, reclamefolders en brochures. Hij maakt reclame voor het hele scala aan Philipsproducten: gloeilampen, autolampen, luidsprekers, radiobuizen, röntgenapparatuur, neon en vooral ook voor de radio die in 1927 door Philips op de markt wordt gebracht. Bielkine illustreert ook de advertenties waarin Philips met gepaste trots weer een nieuw record in aantal arbeiders bekend maakt . Met Kalff heeft Bielkine blijkbaar een goede relatie, want samen houden ze in 1928 in de Waag te Haarlem een tentoonstelling van hun reclamewerk en vrije kunst . In het Eindhovensch Dagblad tekent Bielkine de karikaturen van gemeenteraadsleden tussen het raadsoverzicht en illustreert hij af en toe een artikel. Van zijn spotprenten is men bij deze krant waarschijnlijk wat minder gecharmeerd geweest, want daarvan is er voor zover bekend slechts een verschenen .
Bielkine woonde samen met zijn broer Aleczy in Eindhoven in een huis in de Sperwerlaan dat niet erg gunstig bekend stond. Als Willem Dijs - een in Eindhoven beruchte inspecteur van politie - een onderzoek naar Bielkine instelt naar aanleiding van diens naturalisatieverzoek, rapporteert hij dat het in de betreffende woning op zedelijk gebied niet behoorlijk toegaat. In de woning heeft iemand gewoond die voor de rechtbank van 's-Hertogenbosch terecht heeft gestaan terzake valsheid in geschrifte. Bovendien wordt er in gezelschap van minder gunstig bekend staande vrouwen grof om geld gespeeld. Blijkbaar worden de berichten over Bielkine uit het kleinsteedse Eindhoven van rond de jaren dertig in Den Haag niet al te serieus genomen, want in 1933 zal hij tot Nederlander worden genaturaliseerd .
Op 17 januari 1930 neemt Bielkine op eigen verzoek ontslag bij Philips omdat hij minder gebonden wil zijn . Hij blijft echter nog wel in opdracht werk voor Philips verrichten, ook als hij van juni tot en met december 1930 in Berlijn verblijft. Bielkine vestigt zich na terugkomst uit Berlijn in Amsterdam en zijn broer zal zich twee maanden later daar bij hem voegen. Vermoedelijk wordt Bielkine in 1931 nog regelmatig als freelancer door de afdeling Artistieke Propaganda ingehuurd. In ieder geval tekent hij zichzelf in het najaar van 1931 nog als lid van de afdeling op een prent waarop alle reclameontwerpers in karikatuur zijn afgebeeld.
Bielkine maakt behalve voor Philips ook reclame voor verschillende andere bedrijven. Bijvoorbeeld voor bedrijven als Metz & Co., de Bijenkorf en het Gemeentelijk Energiebedrijf te Amsterdam, en Droste's Cacao- en Chocoladefabrieken te Haarlem . Bij het reclamebureau De la Mar waarvoor hij gaat werken, maakt hij uiteraard ook voor diverse bedrijven reclame. Voor Meer Baet, het huisorgaan van De la Mar, ontwerpt hij ondermeer de omslag van het januarinummer van 1936 waarin hij zijn visie op kunst in de reclame in het jaar 2000 geeft.
Naast zijn werk als reclameontwerper is Bielkine ook actief als schilder, ontwerper van boekbanden, illustrator van boeken, decor- en kostuumontwerper. Bielkine illustreert in de dertiger jaren in diverse kranten en tijdschriften. Voor Het Volk tekent hij o.a. de karikaturen van wereldleiders en andere beroemdheden. In De Groene Amsterdammer heeft Bielkine een rubriek getiteld "Zij en Wij" waarin hij karakteristieke bijzaken van buitenlanders en Nederlanders laat zien in luchtige schetsen. Andere tijdschriften waar zijn werk in verschijnt, zijn o.a. Op De Hoogte, Ons Eigen Tijdschrift, Nova, Astra, en Panorama .
In 1933 trouwt Bielkine met de actrice Mies Elout; uit dit huwelijk wordt een zoon, Alexander, geboren. Het huwelijk zou echter geen standhouden vanwege Bielkine's homosexualiteit . Verdere biografische gegevens over Bielkine zijn schaars. We weten slechts dat hij in november 1947 naar Zürich in Zwitserland vertrekt en op 31 juli 1967 op Gran Canaria overlijdt. In de advertentie waarin zijn ex-echtgenote zijn overlijden aankondigt, deelt zij ook mee dat hun zoon Alexander op 11 december 1962 bij het zwemmen in de Stille Zuidzee is verdronken .
Bielkine was een man die altijd op zoek was naar extreme vormen van leven, maar ook een man die kon tekenen als geen ander. Bielkine was een veelzijdig talent die zijn meeste werk op raadselachtige wijze signeerde (zie de tweede signatuur van links). Misschien heeft hij hier met enkele cyrillische tekens een monogram heeft gevormd.
Signatuur:
Bronnen:
- Naturalisatiedossier W. Bielkine, archief Ministerie van Justitie, exh. 22 mei 1933 nr. 1180 (Rijksarchief voor de Centrale Regeringsarchieven vanaf 1795, Den Haag).
- Wl. Bielkine's geknipte portretten in Het Volk, [z.j.].
- Peter van Dam, Wladimir A. Bielkine (1895-1966) in Boekenpost, jan./febr. 1995.
- Jaargangen 1926 en 1927 van De Notenkraker.
- Haagsche Courant, 16 februari 1928 en 8 oktober 1928.
- J.H. de Bois, Tentoonstelling Waaggebouw W. Bielkine en L. Kalff in Haarlems Dagblad, 10 januari 1928.
- Eindhovensch Dagblad, 23 juli 1927.
- Publicity Waves [no. 15] Kerstmis 1931.
- K. Sartory, De vierde vrijheid, zijnde een blik in de historie van het reclamebureau delaMar, Amsterdam, 1955
- Meer Baet, januari 1936.
- Bevolkingsadministratie Amsterdam na 1920 (Gemeentearchief Amsterdam).
- Overlijdensbericht W. Bielkine, Persdocumentatie (Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, Den Haag).
Voor meer werk van Wladimir Bielkine klik hier.